zrównoważone rolnictwo

„Rolnictwo to nie przemysł, ziemia to nie fabryka, a zwierzęta to nie maszyny” to znana wypowiedź Europejskiego Komisarza ds. Rolnictwa, Janusza Wojciechowskiego. Te słowa są nie tyle opisem stanu rzeczy, co wyrazem wizji rozwoju rolnictwa w Europie i w Polsce, która, jak wynika z danych przedstawionych w Atlasie mięsa coraz bardziej się od nas oddala.

Światowa produkcja mięsa cały czas rośnie. Europa znajduje się w czołówce producentów. Polska również wpisuje się w ten trend. Produkujemy coraz więcej mięsa. Przyczyniają się do tego rosnące intensyfikacja i koncentracja chowu. Jakie są możliwe rozwiązania z zakresu polityki rolnej?

Pandemia, podwyżka cen energii, wzrost o 400% cen nawozów sztucznych, a następnie wojna w Ukrainie – pytanie o przyszłość polskiego i unijnego rolnictwa wobec tych wydarzeń jest jak najbardziej zasadne. Czy jednak przyszłość tę powinniśmy widzieć w dalszym uzależnieniu rolnictwa od importu nawozów i potrzebnego do ich produkcji gazu ziemnego? Przyszedł najwyższy czas, by zastanowić się nad publicznym wsparciem dla odejścia od nawozów mineralnych. Opłacalność takiego kroku jest oczywista, jeśli rozumiemy, że bezpieczeństwo żywnościowe zależy od ochrony zasobów naturalnych i stabilnego klimatu.

Bayer i inne przedsiębiorstwa walczą o ponowne dopuszczenie glifosatu w UE. W tym celu muszą udowodnić, że zawarta w nim substancja czynna nie jest rakotwórcza. Przedłożone badania naukowe przeprowadzono jednak wiele lat temu… i wskazują one, że jest dokładnie odwrotnie.

Roboty, drony i algorytmy w rolnictwie to wielki biznes, po którym dużo można sobie obiecywać. Mają pomóc gospodarstwom w zmniejszeniu ilości stosowanych pestycydów. Nie wiadomo jednak, czy się sprawdzą.  

Globalny rynek pestycydów rośnie, a dzieli go między sobą zaledwie garstka koncernów. Na coraz większą skalę inwestują one w krajach globalnego Południa, gdzie pestycydy podlegają mniej surowym regulacjom.

Jak można ocenić dobiegający końca rok 2021 w polityce rolnej i żywnościowej? Reforma Wspólnej Polityki Rolnej nie wprowadza znaczących zmian, by rolnictwo rzeczywiście przyczyniało się do ochrony środowiska i klimatu. Jednak niektóre działania i wydarzenia takie jak, unijny plan rozwoju rolnictwa ekologicznego, czy obranie kierunku do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. pozwalają mieć nadzieję na lepsze jutro.

 Polski Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej odbiega od założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Przyjęte w nim rozwiązania nie są wystarczające dla zapewnienia odpowiedniej ochrony środowiska i klimatu w polskim rolnictwie i produkcji żywności. Plan nadal nie jest zgodny z oczekiwaniami konsumentów. Organizacje pozarządowe przeciwstawiają się dalszemu wspieraniu ze środków WPR modelu rolnictwa, który prowadzi do kryzysu klimatycznego oraz degradacji zasobów naturalnych i apelują o zmiany.

Jakiej polityki rolno-żywnościowej potrzebujemy, by zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe, dać szansę małym i średnim gospodarstwom rolnym, wzmocnić ochronę środowiskową i klimatu? Czy możemy tworzyć warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego, a jednocześnie nadal wspierać produkcję przemysłową?  

Kobiety są motorem zmian i napędzają życie społeczności. Dlatego mogą odegrać kluczową rolę w zwiększaniu świadomości ekologicznej i wprowadzaniu rozwiązań Europejskiego Zielonego Ładu na obszarach wiejskich. Jeżeli da im się ku temu odpowiednie narzędzia i się je do tego zachęci. To rola władzy publicznej, samorządów i organizacji pozarządowych.